Cấu tạo van bướm

Van bướm được sử dụng rộng rãi trong nhiều ngành công nghiệp nhờ thiết kế đơn giản nhưng hiệu quả. Để hiểu rõ hơn cách thức vận hành và ưu nhược điểm của loại van này, việc tìm hiểu chi tiết về cấu tạo từng bộ phận là điều cần thiết. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nắm rõ cấu tạo van bướm và vai trò của từng thành phần trong hệ thống.

Cấu tạo van bướm chi tiết

Cấu tạo van bướm chi tiết với 5 bộ phận chính

Van bướm có cấu tạo khá đơn giản, gồm 5 bộ phận chính, mỗi thành phần đảm nhận một vai trò quan trọng trong quá trình vận hành:

Thân van

• Vật liệu: Gang, thép, inox, nhựa – tùy môi trường và áp suất làm việc.
• Chức năng: Là khung bao ngoài, dùng để kết nối trực tiếp với đường ống (dạng wafer, lug, mặt bích). Thân van giữ cố định toàn bộ cấu trúc và đảm bảo sự ổn định trong vận hành.

Đĩa van

• Vị trí: Nằm ở trung tâm thân van, gắn liền với trục.
• Nhiệm vụ: Đóng/mở hoặc điều tiết lưu lượng chất lỏng/khí khi quay một góc 90°.
• Lưu ý: Đĩa van thường làm bằng inox, thép không gỉ hoặc được phủ cao su/teflon để tăng khả năng chống ăn mòn và ma sát.

Trục van

• Vai trò: Kết nối giữa đĩa van và bộ phận điều khiển (tay quay, tay gạt, bộ truyền động).
• Chức năng: Truyền lực trực tiếp, giúp đĩa van xoay đúng góc độ.
• Vật liệu: Thép hợp kim, inox để chịu lực và hạn chế mài mòn.

Vòng làm kín

• Chất liệu: Cao su EPDM, PTFE (teflon), NBR hoặc kim loại.
• Chức năng: Đảm bảo độ kín tuyệt đối khi van đóng, ngăn dòng lưu chất rò rỉ ra ngoài.
• Ưu điểm: Có thể tháo rời để thay thế, dễ bảo trì.

Bộ điều khiển

Các dạng phổ biến:

• Tay gạt: Dùng cho van cỡ nhỏ, thao tác nhanh.
• Tay quay (gear): Hỗ trợ lực, phù hợp với van kích thước lớn.
• Bộ điều khiển khí nén: Đóng/mở tự động, tốc độ nhanh.
• Bộ điều khiển điện: Cho phép vận hành từ xa, điều chỉnh chính xác góc mở.

>> Ngoài ra, các bạn có thể tham khảo thêm bài viết: Có nên dùng van bướm thay thế van cổng không?

Ưu và nhược điểm trong thiết kế cấu tạo van bướm

Cấu tạo đơn giản của van bướm mang lại nhiều lợi ích trong lắp đặt và vận hành, tuy nhiên cũng tồn tại những hạn chế nhất định.

Ưu điểm

• Kích thước gọn nhẹ: Nhờ thiết kế đơn giản, van bướm nhỏ hơn nhiều so với các loại van khác có cùng kích thước danh nghĩa, thuận tiện cho việc vận chuyển và lắp đặt.
• Giá thành rẻ: Do cấu tạo ít chi tiết phức tạp, chi phí sản xuất và bảo trì thấp, giúp tiết kiệm chi phí cho hệ thống.
• Dễ lắp đặt – bảo dưỡng: Có thể lắp đặt ở nhiều vị trí khác nhau, tháo lắp nhanh chóng khi cần thay thế hoặc sửa chữa.
• Đa dạng điều khiển: Hỗ trợ cả vận hành thủ công (tay gạt, tay quay) và tự động (điện, khí nén).

Nhược điểm

• Hạn chế khi dùng cho áp suất cao: Ở những hệ thống có áp suất và nhiệt độ lớn, khả năng làm kín có thể bị ảnh hưởng, dễ xảy ra rò rỉ.
• Không phù hợp với lưu chất đặc, nhiều cặn: Đĩa van nằm ngay trong đường ống nên có thể bị cản trở hoặc mài mòn khi dòng chảy chứa bùn, cặn bẩn.
• Độ kín không tuyệt đối như van bi hay van cầu: Đặc biệt trong các ứng dụng yêu cầu độ kín cao.

Phân loại van bướm theo cấu tạo

Dựa trên thiết kế thân van và cách kết nối, van bướm được chia thành nhiều loại khác nhau. Mỗi loại có ưu điểm riêng, phù hợp với từng hệ thống và điều kiện sử dụng.

Tuấn Hưng Phát phân phối độc quyền các thương hiệu Wonil, FAF,…

Van bướm wafer

• Đặc điểm: Thiết kế đơn giản, lắp kẹp giữa hai mặt bích đường ống bằng bulong.
• Ưu điểm: Nhỏ gọn, dễ tháo lắp, chi phí thấp.
• Ứng dụng: Hệ thống nước sạch, nước thải, HVAC, phòng cháy chữa cháy.

Van bướm lug

• Đặc điểm: Có tai ren (lug) ở thân van, cho phép bắt bulong riêng biệt từng bên.
• Ưu điểm: Có thể tháo rời một bên đường ống mà không ảnh hưởng đến bên còn lại.
• Ứng dụng: Phù hợp cho hệ thống cần bảo trì, thay thế từng đoạn ống.

Van bướm mặt bích

• Đặc điểm: Thân van có bích gắn liền, kết nối trực tiếp với đường ống bằng bulong.
• Ưu điểm: Chắc chắn, kín khít tốt, phù hợp với kích thước lớn.
• Ứng dụng: Nhà máy công nghiệp, trạm bơm, hệ thống áp suất trung bình – cao.

Van bướm tín hiệu điện

• Đặc điểm: Được gắn thêm công tắc giám sát (limit switch), truyền tín hiệu về trung tâm khi van đóng/mở.
• Ưu điểm: Giúp kiểm soát trạng thái van từ xa, đảm bảo an toàn hệ thống.
• Ứng dụng: Thường dùng trong hệ thống PCCC, nơi cần giám sát liên tục.

Van bướm điều khiển khí nén, điện

• Đặc điểm: Sử dụng bộ truyền động (actuator) khí nén hoặc điện thay cho tay gạt/tay quay.
• Ưu điểm: Tự động hóa, đóng/mở nhanh, có thể điều khiển từ xa.
• Ứng dụng: Nhà máy sản xuất, hệ thống cần vận hành liên tục, quy mô lớn.

Cấu tạo van bướm với các bộ phận thân van, đĩa van, trục van, vòng làm kín và bộ điều khiển quyết định trực tiếp hiệu quả vận hành và độ bền của van. Hiểu rõ từng chi tiết trong thiết kế giúp người dùng lựa chọn đúng loại van phù hợp với hệ thống. Nếu bạn quan tâm tới dòng van bướm và mua được giá tốt. Hãy liên hệ ngay với Tuấn Hưng Phát để được báo giá nhanh nhất.