Hệ thống phòng cháy chữa cháy (PCCC) có vai trò quan trọng, giúp đảm bảo an toàn cho mọi người trong một tòa nhà hoặc khu vực công cộng. Khi được trang bị đầy đủ, hệ thống PCCC giúp giảm thiểu thiệt hại về tài sản, bảo vệ tính mạng của con người trong trường hợp có cháy xảy ra. Trong bài viết này, hãy cùng Tuấn Hưng Phát tìm hiểu về vai trò của hệ thống PCCC và các thiết bị quan trọng trong hệ thống này.
Tìm hiểu về hệ thống PCCC
Hệ thống phòng cháy, chữa cháy là gì?
PCCC là một hệ thống thiết bị được lắp đặt nhằm phòng ngừa hỏa hoạn. Hệ thống này bao gồm các thiết bị phát hiện và dập tắt đám cháy, giúp giảm thiểu thiệt hại khi xảy ra cháy. Hầu hết các tòa nhà chung cư hiện nay đều được trang bị hệ thống PCCC, tương tự như hệ thống an ninh. Hệ thống này được thiết kế phù hợp cho các loại công trình khác nhau, bao gồm nhà ở, khu chung cư, nhà máy, xí nghiệp, phân xưởng, nhà hàng và quán bar.
Hệ thống PCCC được tạo thành từ các thiết bị riêng lẻ, được kết nối với nhau để tạo thành một hệ thống hoàn chỉnh. Các thiết bị phòng cháy chữa cháy được coi là cốt lõi của hệ thống PCCC chuyên nghiệp. Hệ thống này bao gồm hệ thống báo cháy, hệ thống chữa cháy và hệ thống máy bơm dùng để chữa cháy. Các thiết bị này được sản xuất từ nhiều hãng khác nhau và được phân loại theo hình thức báo cháy và chữa cháy, cùng với các phương pháp sử dụng khác nhau.
Vai trò của hệ thống PCCC
Hệ thống phòng cháy chữa cháy đóng vai trò gì trong các hệ thống làm việc của công
Hệ thống PCCC có vai trò đặc biệt quan trọng, giúp bảo vệ tài sản và tính mạng của con người.
Kịp thời phát hiện và báo cháy khi xảy ra hỏa hoạn
Không ai có thể dự đoán được khi nào hỏa hoạn có thể xảy ra, do đó, việc lắp đặt hệ thống chữa cháy là rất quan trọng để đảm bảo an toàn cho các tòa nhà chung cư, cao tầng, khu công nghiệp, nhà máy sản xuất, cũng như các công trình xây dựng khác.
Hệ thống PCCC có khả năng phát hiện, cảnh báo sớm khi có sự xuất hiện của khói hoặc mùi khét, giúp mọi người có thể sớm sơ tán, bảo vệ tính mạng cũng như tài sản của họ.
Khả năng kiểm soát hỏa hoạn
Sau khi phát hiện cháy, hệ thống PCCC sẽ lập tức kích hoạt các biện pháp để ngăn chặn đám cháy lan rộng. Với tốc độ phản ứng nhanh chóng, hệ thống PCCC sẽ tự động phun nước để giảm sức nóng của đám cháy, đồng thời ngăn chặn khói lan ra ngoài.
Máy bơm PCCC liên tục cấp nước cho hệ thống phun nước sau van báo động, giúp đám cháy được dập tắt ngay sau khi phát hiện nhằm đảm bảo an toàn.
Hệ thống PCCC cần tuân thủ theo nguyên tắc nào?
Những nguyên tắc cần tuân thủ trong hệ thống phòng cháy chữa cháy
Nguyên tắc phòng cháy và chữa cháy theo Điều 4 Luật số 27/2001/QH10 của Quốc hội bao gồm:
- Huy động sức mạnh tổng hợp của toàn dân tham gia công tác PCCC.
- Trong công tác phòng cháy và chữa cháy, công tác phòng ngừa được đặt lên hàng đầu; phải chủ động thực hiện các biện pháp hạn chế đến mức thấp nhất các vụ cháy xảy ra và thiệt hại do cháy gây ra.
- Chuẩn bị sẵn sàng nhân lực, trang thiết bị, phương án và các điều kiện khác để dập tắt kịp thời, hiệu quả các đám cháy khi xảy ra.
- Mọi hoạt động phòng cháy và chữa cháy trước hết phải được thực hiện và giải quyết bằng con người và thiết bị tại chỗ.
Hệ thống PCCC bao gồm những thiết bị cơ bản nào?
Thiết bị thuộc hệ thống PCCC
Về cơ bản, một hệ thống PCCC hoàn chỉnh bao gồm những thiết bị cơ bản sau: Hệ thống thiết bị báo cháy và hệ thống thiết bị chữa cháy.
Hệ thống báo cháy thông minh
Hệ thống báo cháy thông minh bao gồm nhiều thiết bị có khả năng phát hiện ngay khi có dấu hiệu của đám cháy và cảnh báo người dân để kịp thời sơ tán. Hệ thống này được cấu thành bởi ba thành phần chính là: Trung tâm báo cháy, thiết bị đầu vào và thiết bị đầu ra.
Trung tâm báo cháy được thiết kế dạng tủ hình chữ nhật, thường sơn màu đỏ và bao gồm các thiết bị như mainboard, biến thế và ắc quy dự phòng. Thiết bị đầu vào bao gồm nhiều loại cảm biến như đầu báo nhiệt, đầu báo khói, đầu báo gas, đầu báo lửa, giám sát, giúp hệ thống có thể phát hiện đám cháy nhanh chóng.
Ngoài các đầu cảm biến, hệ thống báo cháy còn được trang bị công tắc khẩn cấp, để người dân có thể sử dụng thủ công khi phát hiện ra sự cố cháy trước khi hệ thống phát hiện được. Nhờ sự kết hợp của các thành phần này, hệ thống báo cháy thông minh là một giải pháp hiệu quả để giảm thiểu nguy cơ cháy nổ và đảm bảo an toàn cho người dân.
Khi thiết bị đầu vào của trung tâm báo cháy phát hiện tín hiệu, trung tâm sẽ truyền tín hiệu đến các thiết bị đầu ra.
- Bảng hiển thị phụ nhận biết và hiển thị nơi báo cháy.
- Control Module: Điều khiển thiết bị khác thực hiện theo phương án đã được lập trình.
- Chuông/còi báo động: Chức năng chính là phát tiếng vang lớn để thông báo có đám cháy, thiết bị này được lắp tại các hành lang và trong những không gian phòng lớn.
- Đèn báo động: Đèn sẽ sáng đỏ cùng lúc chuông kêu giúp người dân nhanh chóng phát hiện đám cháy.
Hệ thống thiết bị chữa cháy chuyên nghiệp
Hệ thống thiết bị chữa cháy bao gồm 3 loại chính: Nước, bọt, khí.
Hệ thống PCCC sử dụng nước
Sprinkler là hệ thống chữa cháy phổ biến nhất được sử dụng hiện nay. Đây là hệ thống tự động với đầu phun khép kín hoạt động liên tục, được lắp đặt chủ yếu ở các khu vực có diện tích rộng như chung cư, khách sạn, khu công nghiệp và trung tâm mua sắm.
Mỗi đầu phun nước đều được trang bị hệ thống báo cháy, sẽ tự động kích hoạt và xả nước để dập tắt đám cháy. Mặc dù hệ thống PCCC sử dụng nước có ưu điểm lắp đặt nhanh chóng, không tốn chi phí, nhưng chỉ dùng tạm thời và không phù hợp để dập tắt đám cháy lớn.
Hệ thống PCCC sử dụng bọt
Bọt Foam là loại chất được ưu tiên sử dụng để dập tắt các đám cháy do xăng dầu gây ra. Khi hệ thống phát hiện tín hiệu báo cháy, hệ thống PCCC sẽ tự động phun ra bọt foam lên bề mặt đám cháy, tạo ra một lớp bọt dày để tách xăng khỏi không khí và dập tắt đám cháy. Thành phần chính của bọt foam bao gồm nước, chất tạo bọt và không khí.
Tuy nhiên, khi sử dụng bọt foam để chữa cháy, cần đảm bảo an toàn cho nhân viên phòng cháy chữa cháy và cư dân. Bởi vì bọt Foam được nén trong bình với áp suất cao, có thể gây ra cháy nổ nếu không sử dụng đúng cách. Do đó, việc sử dụng bọt foam cần được thực hiện cẩn thận và tuân thủ các quy định về an toàn.
Hệ thống PCCC sử dụng khí
Một trong những phương pháp phổ biến nhất để chữa cháy là sử dụng khí CO2 lạnh. Tuy nhiên, nếu không được sử dụng đúng cách có thể gây bỏng lạnh và suy hô hấp đối với những người có mặt trong khu vực cháy.
Để khắc phục vấn đề này, giải pháp tối ưu là sử dụng hỗn hợp khí Inergen, được làm từ khí trơ như khí nitơ, carbon dioxide và argon, để tránh tình trạng bỏng lạnh và suy hô hấp.
Hướng dẫn thiết kế hệ thống PCCC
Khi bắt đầu thiết kế và xây dựng một công trình, cần xác định bậc chịu lửa của nhà xưởng, tòa nhà, đồng thời tuân thủ các quy định khác trong Quy chuẩn và Tiêu chuẩn Việt Nam về xây dựng để đảm bảo tính toán xây dựng.
Để đạt hiệu quả tối ưu trong hoạt động của hệ thống phòng cháy chữa cháy, trước khi triển khai thi công và lắp đặt hệ thống chữa cháy, báo cháy, cần thiết kế các hệ thống này dựa trên các Quy chuẩn và Tiêu chuẩn Việt Nam hiện hành.
Những lưu ý quan trọng khi lắp đặt hệ thống PCCC
Những lưu ý khi sử dụng hệ thống phòng cháy chữa cháy
Mặc dù, hệ thống PCCC có vai trò đặc biệt quan trọng, giúp bảo vệ tài sản và tính mạng của con người. Tuy nhiên, khi thiết kế, lắp đặt hệ thống PCCC cần phải phối hợp với các cơ quan cứu hỏa nhằm đáp ứng yêu cầu, quy định của tiêu chuẩn hiện hành có liên quan. Khi lắp đặt hệ thống hệ thống PCCC cần chú ý những vấn đề sau:
- Nhanh chóng phát hiện đám cháy tại nơi xảy ra sự cố.
- Cảnh báo cho người dân sơ tán khi phát hiện có đám cháy.
- Các thiết bị trong hệ thống PCCC phải được cài đặt riêng biệt và độc lập với nhau để dễ dàng điều khiển khi xảy ra sự cố.
- Hệ thống PCCC phải đảm bảo không tê liệt một phần hoặc toàn bộ trước khi phát hiện ra đám cháy.
- Hệ thống PCCC cần đảm bảo độ bảo mật, an toàn, và thực hiện các chức năng khác một cách trơn tru, hiệu quả mà không gặp sự cố nào.
- Hệ thống PCCC cần có giá thành phải hợp lý và dễ dàng mở rộng quy mô.
- Sự cố thiết bị không được phép ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống PCCC.
Cần làm gì khi xảy ra hỏa hoạn, cháy nổ?
Cần làm gì khi phát hiện ra hỏa hoạn, cháy nổ
Trong trường hợp xảy ra hỏa hoạn, mọi người cần giữ bình tĩnh và hành động trong khả năng của mình. Nếu phát hiện ra điểm cháy ban đầu và có sẵn cát, đất khô, khăn ướt, mền, bao tải… thì bạn có thể phủ lên ngọn lửa để dập tắt cháy. Tuy nhiên, nếu lửa quá to, đang cháy hoặc có nguy cơ lan rộng, bạn không nên cố gắng dập tắt mà cần thoát khỏi hiện trường ngay lập tức và gọi điện báo cháy 114 để yêu cầu đội cứu hỏa chữa cháy.
Trong trường hợp không có điện thoại hoặc đội cứu hỏa gần đó, như ở các vùng nông thôn hoặc xa xôi, bạn có thể sử dụng cồng chiêng, chuông, còi hoặc la hét để kêu gọi sự trợ giúp của cảnh sát và huy động hàng xóm giúp đỡ. Bạn cung cấp thông tin chi tiết về đơn vị chữa cháy, quận (hoặc huyện), đường phố và số nhà để giúp lực lượng PCCC đưa thiết bị chữa cháy phù hợp nhất đến hiện trường. Bạn cũng nên ghi lại tên, số điện thoại và địa chỉ của người báo cháy để có thể liên lạc, cung cấp thông tin chi tiết cho đội cứu hỏa.
Khi phát hiện cháy, bạn nên nhấn chuông cảnh báo và sơ tán mọi người xung quanh. Điều này sẽ giúp đảm bảo an toàn cho người dân, giúp xe cứu hỏa dễ dàng di chuyển đến hiện trường. Sau khi sơ tán hết người ra khỏi khu vực cháy, cần phân bố lưu thông trên trục đường và sơ tán người đi đường hiếu kỳ gọn vào lề đường để xe cứu hỏa dễ dàng di chuyển. Nếu địa chỉ khó tìm, bạn có thể sắp xếp người đứng ở trục đường lớn để chỉ dẫn lực lượng PCCC.
Kết luận
Trên đây là những thông tin chi tiết về vai trò của hệ thống PCCC. Phòng cháy chữa cháy là một công việc quan trọng giúp đảm bảo an toàn cho tòa nhà/chung cư và cư dân. Nắm rõ quy trình và các thiết bị quan trọng trong hệ thống PCCC sẽ giúp ban quản lý, nhân viên kỹ thuật tòa nhà/chung cư tối ưu công việc của mình, đáp ứng tiêu chí về an toàn trong phòng cháy chữa cháy.