Van cân bằng là gì?

Van cân bằng là gì và vì sao thiết bị này ngày càng được sử dụng rộng rãi trong hệ thống HVAC, nước lạnh, nước nóng? Van cân bằng giúp điều chỉnh và phân phối lưu lượng chính xác giữa các nhánh, đảm bảo hệ thống vận hành ổn định, tiết kiệm năng lượng và tránh quá tải cho thiết bị. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ khái niệm, cấu tạo, nguyên lý hoạt động và cách chọn đúng loại van cân bằng cho công trình.

Van cân bằng là gì?

Van cân bằng hay còn gọi Balancing Valve là thiết bị được lắp trên đường ống để điều chỉnh và phân phối lưu lượng một cách chính xác giữa các nhánh trong hệ thống. Mục đích chính của van là đảm bảo mỗi nhánh nhận đúng lưu lượng thiết kế, giúp toàn bộ hệ thống hoạt động ổn định và hiệu quả.

Bạn có biết khái niệm van cân bằng là gì không?

Vai trò của van cân bằng trong hệ thống đường ống

• Giữ lưu lượng ổn định cho từng nhánh.
• Giảm tải cho bơm, tránh hoạt động quá mức.
• Tối ưu hiệu suất làm lạnh/làm nóng trong hệ HVAC (chiller, AHU, FCU).
• Giảm tiếng ồn, rung lắc trong đường ống do lưu lượng không đồng đều.
• Kéo dài tuổi thọ thiết bị như bơm, đường ống, bộ trao đổi nhiệt.

Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của van cân bằng

Cấu tạo của van cân bằng

Van cân bằng có 4 bộ phận chính: thân, đĩa, trục và bộ điều khiển

Thân van, trục, đĩa/khoang tiết lưu

• Thân van (Body): Là phần vỏ ngoài bằng gang, đồng hoặc thép, chịu áp lực và nhiệt độ của hệ thống.
• Trục van (Stem): Kết nối từ tay chỉnh xuống cơ chế tiết lưu bên trong.
• Đĩa/Khoang tiết lưu (Disc / Regulating Chamber): Đây là bộ phận trực tiếp thay đổi tiết diện dòng chảy. Khi mở lớn, lưu lượng tăng; khi thu hẹp, lưu lượng giảm.

Núm hoặc tay điều chỉnh lưu lượng

Van cân bằng thường có tay xoay, núm chỉnh hoặc tay vặn chia nấc, cho phép kỹ thuật viên điều chỉnh chính xác giá trị lưu lượng theo thiết kế.

Một số dòng cao cấp còn có chốt khóa, giúp cố định vị trí sau khi cân chỉnh.

Nguyên lý hoạt động của van cân bằng

Nguyên lý hoạt động của van cân bằng được chia thành hai nhóm chính:

Van cân bằng tĩnh

Van cân bằng tĩnh hoạt động theo cơ chế điều chỉnh thủ công. Người vận hành thay đổi độ mở của van để tạo mức tổn thất áp phù hợp, từ đó điều chỉnh lưu lượng. Lưu lượng được xác định dựa trên chênh lệch áp suất trước – sau van và độ mở của tấm tiết lưu. Van tĩnh dựa trên mối quan hệ giữa lưu lượng – áp suất – độ mở, cần đo đạc và cân chỉnh trực tiếp tại hiện trường.

Van cân bằng động

Van cân bằng động hoạt động theo cơ chế tự động điều chỉnh lưu lượng, giữ lưu lượng ổn định dù áp suất hệ thống thay đổi. Bên trong van có lò xo và bộ điều khiển chênh áp, giúp thay đổi tiết diện dòng chảy để duy trì lưu lượng không đổi. Van động hoạt động như một van tiết lưu tự hiệu chỉnh, độ chính xác cao và không cần cân chỉnh thủ công.

Ưu điểm và ứng dụng của van cân bằng

Ưu điểm của van cân bằng

• Đảm bảo lưu lượng chính xác cho từng nhánh
• Tối ưu hiệu suất hệ thống HVAC
• Giảm tải cho bơm và tiết kiệm điện năng
• Giảm rung, ồn và hiện tượng dao động áp
• Dễ lắp đặt, dễ vận hành
• Độ bền cao, chi phí bảo trì thấp

Ứng dụng của van cân bằng

Van cần bằng được ứng dụng nhiều trong các hệ thống HVAC, AHU, FCU, CHW,…

• Hệ thống HVAC
• Hệ chiller, AHU, FCU
• Hệ thống nước lạnh (CHW)
• Hệ thống nước nóng (DHW)
• Hệ thống tuần hoàn nước kín
• Hệ thống cấp nhiệt – làm mát công nghiệp
• Hệ thống năng lượng tái tạo
• Công trình dân dụng và thương mại

Van cân bằng là thiết bị quan trọng giúp duy trì sự ổn định lưu lượng trong hệ thống, đảm bảo các nhánh nhận đúng lưu lượng thiết kế, tối ưu hiệu suất và tiết kiệm năng lượng.

Nếu bạn quan tâm tới sản phẩm, hãy liên hệ với Tuấn Hưng Phát để được tư vấn và báo giá chi tiết.