Tiêu chuẩn lắp đặt van an toàn

Việc nắm bắt chi tiết các tiêu chuẩn lắp đặt van an toàn sẽ giúp quý bạn đọc tránh gặp các sự cố nghiêm trọng khi lắp không đúng tiêu chuẩn. Vậy cần chú ý những tiêu chuẩn lắp đặt van an toàn nào? Cách lắp đặt sao cho chuẩn xác? Hãy cùng Tuấn Hưng Phát tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây nhé!

Vai trò của van an toàn trong hệ thống công nghiệp

Van an toàn sử dụng cơ chế xả môi chất tự động khi áp suất vượt quá giá trị cho phép. Khi mức áp suất giảm về giá trị an toàn, van sẽ tự động đóng lại.

Đối với hệ thống nồi hơi, bình chịu áp hay đường ống dẫn khí chỉ cần áp suất vượt ngưỡng trong thời gian ngắn cũng dễ gây nổ, phá hủy các thiết bị và đe dọa tính mạng con người.

Vai trò của van an toàn trong hệ thống công nghiệp

Chính vì thế, tiêu chuẩn lắp đặt van an toàn là yêu cầu bắt buộc trong nhiều quy chuẩn, tiêu chuẩn quốc gia, quốc tế. 

Nhưng một van an toàn dù được sản xuất theo tiêu chuẩn cao, nếu lắp sai vị trí, sai hướng, sai điều kiện đường ống cũng có mất đi tác dụng bảo vệ. Do đó, hiểu đúng và làm đúng ngay từ khi lắp đặt chính là yếu tố then chốt.

Vì sao phải tuân thủ nghiêm ngặt tiêu chuẩn lắp đặt van an toàn?

Tiêu chuẩn lắp đặt van an toàn sinh ra để đảm bảo van thực hiện đúng nhiệm vụ, đảm bảo an toàn cho cả 1 hệ thống.

Thứ nhất, lắp đặt đúng tiêu chuẩn sẽ giúp van phản ứng chính xác với áp suất trong đường ống. Nếu đầu vào áp bị sụt quá mức hoặc có quá nhiều co cút, van sẽ không mở đúng thời điểm. Điều này khi sự cố xảy ra sẽ làm mất khả năng bảo vệ.

Việc tuân thủ tiêu chuẩn lắp đặt van an toàn sẽ đảm bảo hệ thống hoạt động tối ưu nhất

Thứ hai, việc tuân thủ đúng tiêu chuẩn sẽ làm giảm tình trạng rung, giật, rò rỉ hoặc xả áp liên tục. Đây thường là các lỗi do lắp đặt van an toàn sau tư thế hoặc không đúng điều kiện xả.

Cuối cùng, lắp đúng chuẩn sẽ giúp hệ thống tránh bị đình chỉ vận hành, xử phạt, đạt yêu cầu kiểm định và tối ưu chi phí sửa chữa không cần thiết.

Các tiêu chuẩn lắp đặt van an toàn

Để lắp đặt van an toàn đúng chuẩn kỹ thuật, các bạn sẽ dựa vào các tiêu chuẩn sau:

Các tiêu chuẩn lắp đặt van an toàn cần chú ý

Về vị trí và tư thế lắp đặt

Nên lắp van an toàn theo phương thẳng đứng, trục van vuông góc với mặt đất. Tư thế này giúp van đóng mở chính xác dưới tác động của lò xo và áp suất. Việc lắp nghiên hay ngang sẽ làm sai lệch tác động, dẫn đến kẹt van.

Vị trí lắp ở điểm có nguy cơ áp cao nhất hay gần các thiết bị: nồi hơi, bình tích áp,… Không nên lắp quá xa nguồn áp sẽ khiến áp suất bị tổn thất làm ảnh hưởng đến khả năng xả áp.

Hãy lắp van ở nơi dễ nhìn, dễ tiếp cận để tiện cho việc kiểm tra và bảo trì định kỳ.

Đối với đường ống đầu vào

Đường ống dầu vào cũng là yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến độ chính xác của van. Theo tiêu chuẩn kỹ thuật, tổn thất áp trên đường ống dầu vào không được vượt quá tỷ lệ nhất định với áp suất cài đặt của van.

Đường ống đầu vào phải càng ngắn, càng thẳng thì càng tốt. Hạn chế tối đa các co, cút hay van khóa, thiết bị gây cản trở dòng chảy trước van. 

Đường kính ống không nhỏ hơn đường kính cửa vào của van. Đối với các hệ thống công suất lớn, người ta còn khuyến nghị sử dụng đường ống lớn để giảm sụt áp.

Khi lắp sai đường ống đầu vào sẽ dẫn đến hiện tượng van đóng mở liên tục, bị rung, làm giảm tuổi thọ và gây mất an toàn hệ thống.

Đối với đường ống xả

Không nên chỉ quan tâm đầu vào mà bỏ qua đầu ra. Theo tiêu chuẩn lắp đặt van an toàn quy định, đầu xả của van tuyệt đối không được bịt kín hoặc bị cản trở. 

Nếu xả trực tiếp ra ngoài môi trường, cần đảm bảo khu vực xả an toàn, không hướng ống xả về phía thiết bị hay con người. Nếu lắp trong không gian kín, cần phải có ống xả ra bên ngoài.

Đường ống xả cần thiết kế để không tạo ra áp suất ngược vượt giới hạn cho phép. Từ đó, sẽ hạn chế giảm công xuất xả, khiến van đóng kín khi xả.

Cần thiết kế ống xả có độ dốc hợp lý, tránh gây đọng nước, nhất là trong hệ thống hơi nước.

Theo kiểu kết nối

Van an toàn hiện được thiết kế với 2 kiểu kết nối phổ biến là nối ren và nối bích. Với mỗi kiểu kết nối sẽ có yêu cầu lắp đặt riêng.

Với kiểu nối ren cần đảm bảo ren ống sạch, đúng chuẩn và dùng băng tan hay keo chuyên dụng để làm kín. Lực siết vừa đủ để tránh làm nứt thân van hoặc hỏng ren.

Với kiểu nối bích, cần phải đồng tiêu chuẩn (JIS, BS, ANSI, DIN,..), gioăng làm kín cũng đúng chủng loại, kích thước. Bulong khi siết nên siết đều tay theo hình chữ X để tránh cong vênh, rò rỉ. 

Các tiêu chuẩn lắp đặt van an toàn trong các hệ thống

Trong mỗi hệ thống làm việc khác nhau sẽ có những tiêu chuẩn lắp van an toàn khác nhau. Cụ thể là:

Đối với hệ thống nồi hơi, bình chịu áp

Ở hệ thống nồi hơi hay bình chịu áo thì tiêu chuẩn này sẽ áp dụng nghiêm ngặt hơn so với các hệ thống thông thường khác. Van an toàn sẽ được lắp trực tiếp trên thân nồi hoặc đường ống gần nhất có thể, không lắp sau van khóa.

Điều này, đảm bảo van luôn “nhìn thấy” áp suất thực của thiết bị. Áp suất cài đặt phải phù hợp với áp suất làm việc cho phép của nồi hơi hay bình chịu áp. 

Việc tự điều chỉnh áp suất van khi chưa có thẩm quyền là hành vi vi phạm quy định an toàn. Ngoài ra, hệ thống này buộc phải được kiểm định định kỳ bởi đơn vị chức năng. Việc lắp đúng tiêu chuẩn là điều tiên quyết để được cấp chứng nhận.

Đối với hệ thống PCCC

Van an toàn trong hệ thống PCCC có nhiệm vụ bảo vệ đường ống, bơm và giảm tình trạng tăng áp đột ngột. 

Tiêu chuẩn lắp đặt van an toàn trong PCCC yêu cầu van phải tương thích với môi chất như: nước, bọt chữa cháy, khí,.. và thường sẽ dùng chất liệu: đồng, gang phủ epoxy, inox để đảm bảo độ bền và chống ăn mòn tốt.

Cần lắp van ở những vị trí dễ kiểm tra, dễ bảo trì và không ảnh hưởng khi vận hành nếu sự cố xảy ra. Việc lắp sai có thể khiến hệ thống PCCC mất đi tác động khi cần.

Những sai lầm phổ biến khi không tuân thủ tiêu chuẩn lắp đặt van an toàn

Có nhiều sự cố đáng tiếc đã xảy ra chỉ vì những sai lầm tưởng như rất nhỏ. Phố biến nhất chính là lắp sai tư thế, lắp sau van khóa hoặc dùng đường ống đầu vào quá nhỏ.

1 sai lầm khác là đầu xả bị bịt hoặc xả không đúng cách, gây hiện tượng áp suất ngược. Điều này khiến van không xả được khi cần hoặc có xả nhưng không đạt lưu lượng cần.

Cần nhận diện những sai lầm này và nắm vững tiêu chuẩn lắp đặt van an toàn để bảo đảm hệ thống vận hành ổn định, hiệu quả, an toàn cho con người.