Rọ bơm là gì?

Rọ bơm là một bộ phận nhỏ nhưng giữ vai trò cực kỳ quan trọng trong hệ thống hút của máy bơm nước. Thiết bị này giúp ngăn dòng chảy ngược, giữ nước mồi và lọc rác trước khi nước vào bơm, đảm bảo máy hoạt động ổn định và bền bỉ. Vậy rọ bơm là gì, có cấu tạo ra sao và được ứng dụng như thế nào trong thực tế? Cùng Tuấn Hưng Phát tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.

Rọ bơm là gì?

Rọ bơm (tên tiếng Anh là Foot Valve hoặc Pump Strainer) là một loại van một chiều được lắp ở đầu ống hút của máy bơm nước. Thiết bị này có nhiệm vụ giữ nước mồi trong ống hút và ngăn dòng chảy ngược khi bơm ngừng hoạt động, đồng thời lọc rác, cặn bẩn trước khi nước đi vào máy bơm, giúp bảo vệ cánh bơm và các bộ phận bên trong.

Bạn có biết rọ bơm là gì không?

Rọ bơm thường có dạng hình trụ hoặc hình chuông, phía dưới được gắn lưới lọc (strainer) và phía trên là đĩa van một chiều để kiểm soát dòng chảy.

Vai trò của rọ bơm

• Ngăn dòng chảy ngược: Khi máy bơm ngừng hoạt động, rọ bơm tự động đóng lại để nước không chảy ngược ra ngoài.
• Giữ nước mồi: Giúp máy bơm không bị “tụt nước” sau mỗi lần tắt, rút ngắn thời gian khởi động lại.
• Lọc tạp chất: Lưới lọc ở đầu rọ giúp ngăn rác, lá cây, sỏi nhỏ… tránh bị hút vào cánh bơm gây hư hại.

Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của rọ bơm

Cấu tạo của rọ bơm

Một rọ bơm tiêu chuẩn thường gồm 5 bộ phận chính sau:

Cấu tạo chi tiết các bộ phận của rọ bơm

Thân rọ bơm (Body)

• Là phần khung chính, có nhiệm vụ chịu áp lực nước và bảo vệ toàn bộ các chi tiết bên trong.
• Hình dạng: thường dạng hình trụ hoặc hình chuông.
• Thiết kế: đầu dưới có lưới lọc, đầu trên nối với đường ống hút (bằng ren hoặc mặt bích).

Lưới lọc (Strainer)

• Bộ phận quan trọng giúp lọc rác, lá cây, sỏi nhỏ và tạp chất từ nguồn nước trước khi đi vào máy bơm.
• Thường được làm bằng inox hoặc thép không gỉ, có độ dày và kích thước lỗ lọc phù hợp để đảm bảo nước lưu thông tốt mà vẫn giữ được rác.
• Trong môi trường nước bẩn, lưới lọc thường thiết kế thưa hơn để tránh tắc nghẽn.

Đĩa van (Disc)

• Đĩa van có nhiệm vụ mở – đóng dòng chảy bên trong rọ bơm.
• Khi máy bơm hoạt động, áp lực hút sẽ đẩy đĩa van mở ra, cho nước đi vào.
• Khi máy bơm ngừng, đĩa van tự động đóng lại, ngăn nước chảy ngược ra ngoài.
• Đĩa van thường làm bằng cao su, inox hoặc đồng để đảm bảo độ kín và tuổi thọ cao.

Lò xo (Spring)

• Được gắn với đĩa van, giúp đưa van trở về vị trí đóng khi áp lực hút không còn.
• Lò xo được chế tạo từ thép không gỉ (Inox 304/316) để chống gỉ sét.
• Trong một số loại rọ bơm nhỏ, lò xo có thể được loại bỏ, van đóng nhờ trọng lực đĩa van.

Gioăng làm kín (Seal / Gasket)

• Gioăng có nhiệm vụ đảm bảo độ kín khít tuyệt đối giữa các chi tiết, tránh rò rỉ hoặc lọt khí vào ống hút.
• Thường làm bằng cao su EPDM, NBR hoặc PTFE, tùy vào môi trường chất lỏng.
• Gioăng hư hỏng là nguyên nhân phổ biến khiến rọ bơm mất kín, không giữ nước mồi.

Nguyên lý hoạt động của rọ bơm

Rọ bơm hoạt động dựa trên nguyên lý chênh lệch áp suất trong hệ thống hút của máy bơm. Khi máy bơm vận hành, áp suất âm (áp suất hút) được tạo ra trong đường ống sẽ kéo nước từ nguồn vào buồng bơm thông qua rọ bơm.

Ngược lại, khi máy bơm dừng, rọ bơm tự động đóng lại để ngăn dòng nước chảy ngược ra ngoài và giữ nước mồi bên trong ống hút.

Cơ chế mở – đóng của rọ bơm

Khi máy bơm hoạt động:

• Cánh bơm quay tạo ra lực hút mạnh ở đầu ống hút.
• Áp suất âm khiến đĩa van bên trong rọ bơm bị đẩy lên hoặc mở ra, cho phép nước đi qua lưới lọc và đi vào thân bơm.
• Trong lúc đó, lưới lọc giữ lại rác, cặn hoặc lá cây, chỉ cho phép nước sạch đi qua.

Khi máy bơm ngừng hoạt động:

• Áp suất hút không còn, lực hút bị triệt tiêu.
• Đĩa van lập tức hạ xuống, nhờ trọng lực hoặc lực đàn hồi của lò xo, đóng kín lối vào của rọ bơm.
• Dòng nước trong ống hút được giữ nguyên, không bị chảy ngược ra ngoài.

Cách rọ bơm ngăn dòng chảy ngược và giữ nước mồi

Ngăn dòng chảy ngược:

Khi máy bơm dừng, đĩa van đóng kín, kết hợp cùng gioăng cao su tạo độ kín tuyệt đối, không cho nước trong ống hút chảy ngược ra nguồn.

Điều này giúp tránh hiện tượng xâm thực (cavitation) và bảo vệ cánh bơm khỏi bị khô hoặc hỏng khi khởi động lại.

Giữ nước mồi:

Rọ bơm giúp giữ nguyên lượng nước đã mồi sẵn trong ống hút, đảm bảo khi khởi động lần sau, máy bơm có thể hút nước ngay lập tức mà không cần mồi lại.

Với những hệ thống đặt bơm cao hơn mực nước (giếng khoan, hồ chứa…), chức năng này đặc biệt quan trọng, giúp tiết kiệm thời gian và tránh hư hại cho máy bơm do chạy khan.

Phân loại rọ bơm phổ biến trên thị trường

Rọ bơm theo vật liệu chế tạo

• Rọ bơm gang: Được sử dụng phổ biến trong hệ thống bơm nước sạch, nước sinh hoạt nhờ độ bền cao, giá thành hợp lý.
• Rọ bơm inox: Chống ăn mòn tốt, phù hợp với môi trường nước biển, hóa chất hoặc hệ thống yêu cầu độ sạch cao.
• Rọ bơm đồng: Kích thước nhỏ, dùng cho các ứng dụng dân dụng, hệ thống bơm mini, độ bền và tính thẩm mỹ cao.
• Rọ bơm nhựa PVC/PP: Trọng lượng nhẹ, chống ăn mòn tốt, thường dùng trong bơm nước thải nhẹ hoặc môi trường hóa chất loãng.

Rọ bơm đang có sẵn các loại vật liệu như: gang, đồng, inox, nhựa,…

Rọ bơm theo kiểu kết nối

• Rọ bơm nối ren: Thường dùng cho các loại bơm công suất nhỏ, đường ống dưới DN100, dễ lắp đặt và tháo rời.
• Rọ bơm mặt bích: Áp dụng cho hệ thống công nghiệp, đường ống lớn, giúp đảm bảo độ kín và chịu áp suất cao.

Rọ bơm tại Tuấn Hưng Phát đang có sẵn kiểu kết nối ren + mặt bích

Rọ bơm là thiết bị quan trọng giúp máy bơm vận hành ổn định và bền bỉ. Hiện nay, Tuấn Hưng Phát phân phối các dòng rọ bơm Wonil – Hàn Quốc và FAF – Thổ Nhĩ Kỳ chính hãng – được sản xuất từ vật liệu gang, inox chất lượng cao, thiết kế chắc chắn, độ kín khít tốt, phù hợp cho nhiều hệ thống nước sạch, công nghiệp và PCCC. Đây là lựa chọn tin cậy giúp bảo vệ máy bơm và nâng cao hiệu suất toàn hệ thống.