Nguyên nhân và cách xử lý van bị rò rỉ mà ai cũng cần biết

Van bị rò rỉ nước? Gây thất thoát lưu chất? Giảm hiệu suất vận hành? Nguyên nhân do đâu? Hãy cùng Tuấn Hưng Phát đi tìm hiểu nguyên nhân và cách xử lý van bị rò rỉ hiệu quả, giúp cho hệ thống hoạt động ổn định, an toàn và tiết kiệm được chi phí.

Nguyên nhân khiến van bị rò rỉ

Nguyên nhân khiến van bị rò rỉ dó áp suất, nhiệt độ, lắp đặt sai kỹ thuật,…

Mài mòn gioăng làm kín theo thời gian

Van sử dụng trong một thời gian dài, lớp gioăng làm kín là bộ phận chịu áp lực trực tiếp từ lưu chất và nhiệt độ trong quá trình làm việc. Sau một thời gian, lớp gioăng sẽ bị cứng, nứt hoặc mòn bề mặt, khiến độ làm kín bị giảm.

Lắp đặt sai kỹ thuật hoặc không đúng hướng dòng chảy

Van được thiết kế để lắp theo chiều dòng chảy nhất định ( thường có mũi tên hướng dòng chảy trên thân). Nếu bạn lắp ngược hoặc siết bulong không đồng đều, sẽ tạo ra khe hở ở các mối nối, khiến cho lưu chất bị rò rỉ ra bên ngoài. 

Ăn mòn do hóa chất hoặc môi trường

Khi van tiếp xúc quá lâu với hóa chất ăn mòn như axit, kiềm, môi trường ẩm, măn… sẽ bị rỉ sét và trở thành vị trí rò rỉ khi áp lực tăng cao. 

Áp suất hoặc nhiệt độ vượt giới hạn thiết kế

Các dòng van công nghiệp đều có thông số áp suất và nhiệt độ làm việc tối đa khác nhau. Nếu hệ thống vận hành vượt quá giới hạn này, thì van sẽ nhanh hỏng, gây ra rò rỉ lưu chất ra bên ngoài. 

Tác động cơ học từ bên ngoài

Trong quá trình vận hành, va đập từ thiết bị nâng hạ, rung động mạnh từ máy bơm… Làm cho lệch trục van, nứt thân hoặc mở mối nối. 

>>> Ngoài ra, các bạn có thể tìm hiểu thêm các lỗi thường gặp ở van điện từ và cách khắc phục nhanh chóng tại đây!

Tác động khi van bị rò rỉ

Tác động khi van bị rò rỉ là gì?

Gây thất thoát lưu chất và tăng chi phí vận hành

Nếu hệ thống vận hành liên tục, lượng thất thoát tích tụ theo thời gian sẽ rất lớn, làm tăng hóa đơn tiền nước, điện hoặc nhiên liệu. Trong môi trường sản xuất công nghiệp, điều này có thể gây thiệt hại hàng triệu đồng mỗi tháng.

Giảm hiệu suất và áp suất hệ thống

Rò rỉ khiến áp suất đầu ra giảm, lưu lượng không đạt yêu cầu, ảnh hưởng trực tiếp tới hiệu quả của máy bơm, thiết bị gia nhiệt hoặc dây chuyền sản xuất. Hệ thống phải hoạt động nhiều hơn để bù lại, dẫn đến hao mòn nhanh và tốn năng lượng.

Gây nguy cơ mất an toàn

Với các hệ thống chứa hóa chất, hơi nóng hoặc khí áp lực cao, rò rỉ có thể gây bỏng, ngộ độc hoặc cháy nổ. Đặc biệt, rò rỉ khí dễ cháy như gas hay hơi dung môi là mối nguy tiềm tàng nghiêm trọng nếu không xử lý kịp thời.

Tăng tốc độ hư hỏng các bộ phận khác

Khi lưu chất rò ra ngoài, nó có thể ăn mòn các bộ phận xung quanh, làm hỏng lớp sơn bảo vệ hoặc gỉ sét khung giá đỡ. Trong môi trường ẩm hoặc mặn, tác động này diễn ra nhanh hơn, khiến chi phí sửa chữa toàn bộ hệ thống tăng cao.

Gây ô nhiễm môi trường

Rò rỉ từ các hệ thống chứa hóa chất, dầu hoặc chất thải có thể xâm nhập vào đất, nguồn nước hoặc không khí, gây hại cho môi trường và sức khỏe con người. Điều này còn có thể dẫn tới vi phạm các quy định về an toàn môi trường.

Cách xử lý van bị rò rỉ

cách xử lý van bi bị rò rỉ

Siết lại bulong, đai ốc và mối nối

Trong nhiều trường hợp, rò rỉ xuất phát từ việc bulong hoặc đai ốc bị lỏng do rung động trong quá trình vận hành. Khi đó, lưu chất sẽ thoát ra ở các khe hở nhỏ.

Cần siết chặt bulong, đai ốc và mối nối

Bạn có thể làm theo các bước sau: 

• Dùng cờ lê siết lại bulong theo đường chéo, đảm bảo lực siết đều.
• Không siết quá chặt để tránh biến dạng gioăng hoặc thân van.
• Kiểm tra thêm keo làm kín hoặc băng tan (PTFE tape) nếu dùng cho mối ren.

Thay gioăng làm kín (gioăng EPDM, PTFE, NBR…)

Gioăng là bộ phận đảm bảo độ kín giữa các bề mặt tiếp xúc. Nếu gioăng bị mòn, chai cứng hoặc nứt, rò rỉ sẽ xảy ra.

Cần thay thế gioăng làm kín kịp thời

Cách làm như sau:

• Ngưng vận hành, xả hết áp suất trong hệ thống trước khi tháo van.
• Chọn loại gioăng đúng kích thước và vật liệu (EPDM cho nước, PTFE chịu hóa chất, NBR cho dầu…)
• Lắp gioăng mới, đảm bảo bề mặt tiếp xúc sạch và phẳng.

Sửa chữa hoặc thay thế trục, đĩa, bi

Ở các loại van bướm, van bi hoặc van cổng, trục và bộ phận đóng/mở (đĩa, bi) có thể bị mài mòn hoặc cong vênh, làm giảm độ kín.

Sửa chữa hoặc thay thế trục đĩa van bi

Bạn có kiểm tra và làm theo các cách sau:

• Tháo van và kiểm tra bề mặt làm kín.
• Nếu chỉ xước nhẹ, có thể đánh bóng hoặc gia công lại.
• Nếu hư hỏng nặng, thay thế bộ phận mới từ nhà sản xuất.

Vệ sinh, loại bỏ cặn bẩn bám bên trong van

Cặn bẩn, rỉ sét hoặc mảnh vụn từ đường ống có thể kẹt ở bề mặt làm kín, gây hở và rò rỉ.

Hãy chú ý vệ sinh thường xuyên để loại bỏ cặn bẩn bên trong van

Vì vậy, bạn cần vệ sinh định kỳ: 

• Ngưng hoạt động và tháo van ra khỏi đường ống.
• Dùng bàn chải mềm hoặc khăn sạch để loại bỏ cặn bám.
• Tránh sử dụng hóa chất mạnh nếu không chắc vật liệu van chịu được.

Thay mới nếu hư hỏng quá nặng

Nếu van bị hư hỏng nặng cần thay mới nhanh chóng

Nếu van đã sử dụng lâu năm, hư hỏng nhiều bộ phận hoặc rò rỉ lặp lại nhiều lần dù đã sửa, thay mới là giải pháp an toàn và tiết kiệm lâu dài: 

• Chọn loại van mới cùng kích thước và tiêu chuẩn kết nối với hệ thống.
• Ưu tiên thương hiệu uy tín, có tài liệu kỹ thuật rõ ràng và bảo hành.
• Lắp đặt đúng kỹ thuật để tránh sự cố tương tự trong tương lai.

Van bị rò rỉ là sự cố tưởng nhỏ nhưng có thể gây ra nhiều hệ lụy lớn cho hiệu suất, chi phí vận hành và độ an toàn của hệ thống. Việc hiểu rõ nguyên nhân, biết cách xử lý van bị rò rỉ kịp thời và áp dụng biện pháp phòng ngừa sẽ giúp bạn tránh được những rủi ro không đáng có. 

Nếu hệ thống của bạn đang gặp tình trạng này hoặc cần tư vấn lựa chọn dòng van công nghiệp phù hợp cho hệ thống của mình. Hãy liên hệ ngay với Tuấn Hưng Phát để được hỗ trợ kỹ thuật và giải pháp tối ưu nhất.