Tất cả những đồ dùng, vật dụng như xe máy, xe đạp, máy tính, điện thoại, túi xách… chúng ta đang sử dụng đều được tạo thành từ các vật liệu khác nhau. Có thể là vật liệu kim loại, vật liệu vô cơ hay vật liệu hữu cơ…. Vậy cụ thể vật liệu là gì? Phân loại vật liệu gồm những loại nào? Bài viết dưới đây chúng tôi sẽ phân tích chi tiết, mời các bạn tham khảo nhé!
Vật liệu là gì?
Vật liệu tiếng Anh là Materials là chất hoặc hợp chất được con người sử dụng để làm ra các sản phẩm khác. Hiểu đơn giản hơn vật liệu chính là đầu vào cho một quá trình chế tạo hoặc sản xuất, là những sản phẩm chưa hoàn thiện được dùng để sản xuất các sản phẩm khác.
Không phải tự nhiên ngày càng có nhiều vật liệu khác nhau mà sự xuất hiện của mỗi loại vật liệu đều mở ra một thời kỳ phát triển mới. Từ xưa, chúng ta có các vật liệu sẵn có trong tự nhiên như gỗ, tre, đá vôi, cát, gốm sứ, giấy, ngà voi… Đến hiện nay, hiện đại hơn có các loại vật liệu cao cấp hơn như thủy tinh, sắt, thép, nhôm, gạc, cao su…
Vai trò của vật liệu
Như đã giới thiệu từ đầu, vật liệu chính là yếu tố đầu vào cấu thành nên các sản phẩm khác nhau. phục vụ đời sống con người, đáp ứng nhu cầu từ nhà ở, dịch vụ vui chơi, chăm sóc sức khỏe… Chính vì thế, vật liệu có vai trò vô cùng quan trọng và cần thiết trong các lĩnh vực. Nếu thiếu vật liệu thì quá trình sản xuất sẽ bị gián đoạn, trục trặc thậm chí không thể sản xuất. Cụ thể vai trò của vật liệu là:
- Là yếu tố ảnh hưởng đến cấu tạo sản phẩm, bắt buộc phải được cấp đầy đủ, liên tục mới tạo ra được sản phẩm. Việc thiếu hụt bất kỳ một vật liệu nào sẽ làm gián đoạn quá trình sản xuất.
- Vật liệu ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sản phẩm cũng như hiệu quả sử dụng sản phẩm.
- Vật liệu quyết định đến kế hoạch sản xuất và tiêu thụ sản phẩm ra thị trường. Vậy nên nếu cung ứng vật liệu tốt, giá cả hợp lý sẽ là tiền đề thuận lợi cho các quá trình sản xuất, tiêu thụ.
- Vật liệu quyết định đến tuổi thọ và giá thành của sản phẩm, công trình sau khi sản xuất. Nếu sản phẩm được tạo thành từ các vật liệu đắt tiền sẽ có giá thành cao, còn nếu được tạo thành thì các vật liệu rẻ tiền sẽ có giá thành rẻ hơn.
Phân loại vật liệu
Hiện nay, theo thống kê vật liệu được chia thành 4 loại chính, mỗi loại sẽ có những tính chất, đặc điểm khác nhau nhất định, cụ thể như sau:
Vật liệu kim loại
Là loại vật liệu có chứa một hoặc nhiều nguyên tố kim loại có khả năng dẫn điện, dẫn nhiệt tốt dễ kéo dài, dát mỏng, nhiệt độ nóng chảy cao. Do đó thường được ứng dụng trong các lĩnh vực liên quan đến cơ khí, sản xuất gang, thép, nhôm, sắt, thiếc…
Ví dụ, các kim loại nhẹ bền chịu nhiệt độ, áp lực cao được sử dụng để chế tạo máy bay, tên lửa; các kim loại không gỉ dùng để chế tạo dụng cụ y tế, đồ dùng nhà bếp; các kim loại có tính bền cơ học cao để dùng trong lĩnh vực hóa chất, van công nghiệp, khai khoáng, cơ khí…
Vật liệu vô cơ (Ceramic)
Gồm những vật liệu vô cơ có thành phần là nguyên tố kim loại hoặc phi kim liên kết hóa học với nhau. Với đặc tính dẫn điện kém không bị biến dạng trong điều kiện nhiệt độ áp lực lớn, nhiệt độ nóng chảy cao, độ bền hóa học cao, độ cứng cao, không phân hủy ở nhiệt độ cao. Tuy nhiên lại rất giòn, chỉ cần tác động nhẹ cũng dễ bị nứt vỡ hay hư hỏng.
Ví dụ điển hình là gốm – vật liệu vô cơ xuất hiện sớm nhất với ứng dụng trong ngành công nghiệp xây dựng chế tạo gạch xây dựng, chế tạo các vật dụng phục vụ sinh hoạt: bát, lọ hoa, chế tạo các thiết bị điện tử thông minh: tivi, tủ lạnh, máy tính… Ngoài gồm còn có thể kể đến sứ, thủy tinh, gạch, ngói…
Vật liệu hữu cơ (Polyme)
Vật liệu hữu cơ có là những hợp chất có khối lượng phân tử lớn, được tạo thành từ chuỗi phân tử hoặc mạng lưới có chứa nguyên tố Cacbon. Loại vật liệu này thường tồn tại ở dạng vô định hình, đặc tính dẫn điện kém nhưng có độ bền dẻo tốt trong điều kiện nhiệt độ cao. Do đó dễ tạo hình theo khuôn ép, được ứng dụng để sản xuất các vật dụng trong đời sống: bàn, ghế, hộp nhựa… hoặc các sản phẩm công nghiệp: gioăng đệm làm kín của van bướm, van bi…; cửa gỗ – nhựa,… Một số vật liệu hữu cơ có thể kể đến như gỗ, cao su, polyetylen…
Vật liệu kết hợp (Compozit)
Là loại vật liệu được tạo thành từ hai hoặc nhiều vật liệu khác nhau cùng kết hợp nhưng khác nhau về bản chất. Trong đó có một chất là chủ đạo được gọi là nền và chất bổ sung gọi là cốt. Mục đích của sự kết hợp là để tạo ra vật liệu mới có tính chất ưu việt hơn, ứng dụng rộng rãi hơn.
Vật liệu kết hợp được dùng để chế tạo các loại vật liệu xây dựng: gạch nung, đồ gỗ với ưu điểm bền, trọng lượng nhẹ. Ứng dụng loại vật liệu này trong các ngành công nghiệp xây dựng, chế tạo ô tô, máy bay, tàu thuyền… Ngoài ra cũng được sử dụng để sản xuất đồ nội thất, bánh xe…
Ngoài ra với xu hương công nghiệp hóa, hiện đại hóa cũng có rất nhiều vật liệu mới được nghiên cứu như vật liệu tiên tiến sử dụng trong ứng dụng công nghệ cao, vật liệu thông minh có thể thay đổi tính chất, hình dạng theo môi trường. Hay vật liệu cấu trúc nano với kích cỡ nhỏ nhưng tính năng ưu việt, vật liệu dạng chấm lượng tử, vật liệu điện tử học spin, vật liệu đông đặc Fermionic.…
Kết luận
Hy vọng những thông tin chúng tôi chia sẻ trên đây sẽ giúp các bạn trả lời được câu hỏi vật liệu là gì. Tóm lại có thể khẳng định vật liệu có vai trò vô cùng to lớn đối với tất cả các ngành công nghiệp sản xuất cũng như phục vụ đời sống sinh hoạt hàng ngày của con người. Hiểu được vật liệu sẽ giúp các bạn hoàn thiện được bản thân với cuộc sống hiện đại.