Thi công hệ thống cấp thoát nước là một quá trình quan trọng trong xây dựng cơ sở hạ tầng đô thị. Đây không chỉ là việc xây dựng hệ thống, mà còn là sự kết hợp tinh tế giữa kỹ thuật, môi trường và an toàn. Hệ thống này đảm bảo nguồn nước sạch và hiệu quả xử lý nước thải. Đồng thời, góp phần bảo vệ môi trường và đáp ứng nhu cầu của cộng đồng. Hãy cùng khám phá sâu hơn về quá trình thi công và tầm quan trọng của nó trong việc xây dựng và duy trì một cộng đồng bền vững.
Hệ thống cấp thoát nước là gì?
Hệ thống cấp thoát nước (hay hệ thống cấp nước và thoát nước) là một tập hợp các cơ sở hạ tầng, thiết bị, ống dẫn được thiết kế và xây dựng để quản lý và điều chỉnh dòng nước trong một khu vực cụ thể. Hệ thống này thường được chia thành hai phần chính:
Hệ thống cấp thoát nước là gì?
- Hệ thống cấp nước (Cấp nước sạch): Bao gồm các công trình và thiết bị dùng để cung cấp nước sạch từ nguồn nước tự nhiên (như nguồn nước dưới đất, hồ, sông, hoặc giếng khoan) đến các tòa nhà, hộ gia đình và công trình khác. Nhằm sử dụng với mục đích như uống, nấu ăn, vệ sinh cá nhân và các hoạt động khác. Hệ thống cấp nước bao gồm các cơ sở xử lý nước để loại bỏ tạp chất và vi khuẩn. Từ đó, đảm bảo nước được sử dụng là nước sạch và an toàn.
- Hệ thống thoát nước (Thoát nước thải): Hệ thống này bao gồm các ống, cống, bể cầu, và các công trình xử lý nước thải. Chúng được sử dụng để thu thập và loại bỏ nước thải từ các nguồn khác nhau (như nước mưa, nước thoát nước rửa, nước thải sinh hoạt và công nghiệp) ra khỏi khu vực dân cư và công nghiệp. Và xử lý chúng trước khi xả ra môi trường tự nhiên như: sông, biển hoặc hồ. Mục đích chính của hệ thống thoát nước là ngăn ngừa ô nhiễm môi trường và bảo vệ sức khỏe con người.
Hệ thống cấp thoát nước đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo nguồn nước sạch và quản lý nước thải hiệu quả. Đồng thời giúp kiểm soát lưu lượng nước trong các khu vực đô thị và nông thôn.
Mục đích của biện pháp thi công hệ thống cấp thoát nước
Mục đích của biện pháp thi công cấp thoát nước là xây dựng và lắp đặt hệ thống đường ống để quản lý nước trong các công trình xây dựng và hệ thống cấp thoát nước dân dụng. Mục tiêu chính của việc này bao gồm:
Mục đích thi công hệ thống cấp thoát nước đảm bảo an toàn, hỗ trợ cuộc sống, xử lý nước thải
- Đảm bảo an toàn và sức khỏe: Một trong những mục đích quan trọng nhất của hệ thống cấp thoát nước là đảm bảo an toàn và sức khỏe của cộng đồng. Hệ thống phải được xây dựng sao cho không gây nguy cơ về lụt lội, sự cố đổ nước hoặc gây ô nhiễm nước.
- Thu thập và xử lý nước thải: Hệ thống cấp thoát nước phải có khả năng thu thập và xử lý nước thải từ các nguồn khác nhau bao gồm: nước mưa, nước rửa và nước thải sinh hoạt. Mục tiêu đảm bảo nước được xử lý hiệu quả trước khi được xả ra môi trường.
- Bảo vệ môi trường: Mục đích quan trọng khác là bảo vệ môi trường tự nhiên khỏi ô nhiễm nước. Hệ thống cấp thoát nước phải ngăn chặn việc xả thải trực tiếp vào nguồn nước sạch và giảm thiểu ảnh hưởng đến hệ sinh thái.
- Hỗ trợ cuộc sống hàng ngày: Hệ thống cấp thoát nước đảm bảo nước sạch, nước thải được cung cấp và quản lý một cách hiệu quả. Chúng dùng cho các mục đích như: sử dụng trong gia đình, công nghiệp và nông nghiệp.
- Đảm bảo hoạt động của hệ thống xây dựng: Hệ thống cấp thoát nước đóng vai trò quan trọng trong việc bảo đảm hoạt động của các công trình xây dựng. Nó giúp kiểm soát và điều chỉnh dòng nước trong các khu vực xây dựng. Nhằm đảm bảo không gây hại cho cơ sở hạ tầng và cấu trúc xây dựng.
Phương pháp thi công hệ thống cấp thoát nước tại nhà
Hạng mục thi công hệ thống cấp nước
Lắp đường ống tại khu bếp và nhà vệ sinh
Hiện nay, người ta thường sử dụng ống PPR cho hệ thống đường ống cấp nước chính. Đây là loại ống có nhiều ưu điểm với tính an toàn vệ sinh, độ bền cao, đàn hồi tốt. Đồng thời, nó còn có khả năng chịu va đập và áp lực cao và không bị ăn mòn do oxi hóa. Trong đó, để cấp nước lạnh, chúng sử dụng ống PPR – PN10 (có màu xanh, áp lực danh nghĩa 10Bar). Còn để cấp nước nóng thường dùng ống PPR – PN20 (có màu đỏ, áp lực danh nghĩa 20Bar).
Quy trình thi công đường ống cấp nước trong các khu vệ sinh bao gồm các bước sau:
- Đầu tiên, cần đọc bản vẽ thi công hệ thống cấp thoát nước để xác định vị trí và kích thước các thiết bị vệ sinh và bếp.
- Sau đó, họ sẽ đánh dấu lên tường tại các vị trí cần thi công.
- Tiếp theo, thợ sẽ cắt và đục tường tại các điểm đánh dấu để tạo lỗ cho đường ống.
- Để treo ống cấp nước trên trần cần định vị và khoan lỗ để lắp ty treo ống.
- Sau khi đã có các vị trí lắp đặt sẵn, thợ tiến hành lắp đặt đường ống bằng phương pháp hàn nhiệt.
- Cuối cùng sẽ trám và trát tường tại những nơi có đường ống đi qua để hoàn thành quá trình thi công.
Những bước trên đảm bảo hệ thống đường ống cấp nước được lắp đặt một cách chính xác và an toàn trong các khu vệ sinh.
Lắp đường ống tại hành lang và trục kỹ thuật
Trong lĩnh vực kỹ thuật, ống PPR vẫn là lựa chọn chính cho các ống nước trong trục kỹ thuật. Tuy nhiên, ở một số công trình lớn có hệ thống nước nóng trung tâm, đường ống cấp nước nóng sử dụng ống Inox 304 và được bọc bảo ôn.
Dưới đây là quy trình thi công đường ống cấp nước trong hộp kỹ thuật và hành lang:
- Bước đầu, người thực hiện cần đọc sơ đồ nguyên lý cấp nước và xác định vị trí chính xác của các trục ống cấp nước.
- Tiếp theo, họ sẽ thực hiện gia công và lắp đặt các giá đỡ ống. Các giá đỡ thường được làm bằng thép mạ kẽm hoặc ít nhất phải được sơn chống rỉ cẩn thận trước khi lắp đặt.
- Sau đó, người thực hiện sẽ lắp đặt đường ống vào các giá đỡ. Điều quan trọng là định vị chính xác các điểm chờ để kết nối với ống ngoài hành lang và ống trong nhà vệ sinh.
- Cuối cùng, họ sẽ thực hiện việc kết nối ống trục với các ống nhánh để hoàn thành hệ thống đường ống cấp nước.
Những bước này đảm bảo rằng hệ thống cấp nước trong hộp kỹ thuật và hành lang được lắp đặt chính xác và đảm bảo hiệu suất ổn định.
Lắp đường ống cấp nước cho máy bơm nước và máy tăng áp
Khi lắp đặt máy bơm lên mái, quan trọng phải chọn công suất máy bơm phù hợp. Đối với các ngôi nhà dân, biệt thự, việc lựa chọn áp lực đẩy của máy bơm nên lớn hơn chiều cao tính từ máy bơm lên két mái khoảng 15 mét. (Ví dụ: Nếu chiều cao của ngôi nhà có 4 tầng tính từ máy bơm lên bể mái là 15 mét, nên chọn máy bơm có áp lực đẩy khoảng từ 30-35 mét là phù hợp).
Sau khi chọn máy bơm phù hợp, sẽ lắp đặt máy bơm tăng áp trên mái. Máy bơm này sẽ tăng áp lực nước trong ống để cung cấp nước cho 2 tầng trên cùng của căn nhà.
Một điểm quan trọng cần lưu ý trong quá trình lắp đặt là phải đảm bảo rằng đường ống đẩy từ máy bơm phải thông với két nước thông qua van khóa và van 1 chiều. Điều này đảm bảo khi mất điện, nước vẫn có thể tự chảy xuống bên dưới và không gây trục trặc cho hệ thống cung cấp nước.
Thử áp lực đường ống nước
Để hoàn tất quá trình lắp đặt, cần thực hiện các bước sau:
Bước 1: Bịt kín tất cả các đầu chờ và kết nối các tuyến ống với nhau để đảm bảo độ kín của hệ thống.
Bước 2: Tiếp theo, lắp đặt đồng hồ đo áp. Sau đó bơm nước để kiểm tra áp lực ở mức 5 kg.
Bước 3: Kiểm tra tất cả các mối nối để đảm bảo không có mở nào xuất hiện trong hệ thống.
Hạng mục thi công hệ thống thoát nước
Cố định vị trí ống chờ xuyên sàn khi đổ bê tông hay khoan rút lõi bê tông
Lỗ chờ có đường kính lớn hơn ống thoát đi qua một tỷ lệ gấp đôi. Nhằm đảm bảo sau khi đổ bù cổ ống và thực hiện công tác chống thấm, chất lượng hệ thống được đảm bảo.
Lắp đường ống thoát nước bồn cầu
Thực hiện việc dựng hệ thống ống thoát nước bồn cầu, cần tuân theo các quy định sau đây:
– Xác định vị trí và lắp đặt các ống nhánh thoát nước. Các điểm chuyển hướng của ống thoát nước phải sử dụng góc chếch 45 độ thay vì góc cút 90 độ để tránh gây tắc và tiếng ồn. Đối với các tuyến ống nhánh có chiều dài lớn hơn 2m từ trung tâm bồn cầu tới trục, cần thêm thông hơi nhánh để đảm bảo nước thoát suôn sẻ. Đường kính tối thiểu của ống thoát nước xí phải là D110 mm.
– Đảm bảo độ dốc đều cho các đoạn đường ống thoát nước nhánh (khoảng 1%), giúp các cặn bẩn có thể trôi hết vào ống trục.
– Hệ thống ống thoát nước xí cần được thông hơi lên mái để ngăn ngừa tắc ống và hiện tượng “e” khí.
– Trong các công trình dân dụng thường sử dụng bể phốt. Khi kết hợp hệ thống ống thoát nước xí với bể phốt, cần tuân thủ các quy tắc sau:
- Cao độ đường ống vào bể phốt phải lớn hơn hoặc bằng cao độ ống đầu ra của bể phốt.
- Đường kính ống đầu ra của bể phốt phải lớn hơn đường kính ống đầu vào của bể phốt.
- Cao độ của đầu chờ ống thông hơi phải lớn hơn cao độ của ống nước vào bể.
- Không nên kết nối ống xả trực tiếp vào bể phốt mà nên sử dụng một cái T để giảm động năng của nước vào bể phốt, tránh làm hỏng lớp màng vi sinh trong bể.
- Cũng không nên đấu nối ống xả trực tiếp vào bể phốt, mà nên thông qua một cái T để đảm bảo lớp màng vi sinh không bị trôi.
Lắp đường ống thoát nước rửa
Khi xây dựng hệ thống ống trục thoát sàn, chúng ta cần tuân theo các hướng dẫn sau:
- Lưu ý về cao độ đầu chờ ống nhánh để tránh tình trạng quá thấp hoặc va chạm với các tuyến ống khác. Đồng thời, các ống trục cần được kết nối với hệ thống thông hơi lên mái.
- Xác định vị trí lắp đặt thoát sàn sao cho thuận tiện nhất để nước thoát dễ dàng cán nền và tạo độ dốc trong nhà vệ sinh.
- Tại các vị trí thoát sàn, cần lắp đặt siphon để ngăn mùi hôi. Đường kính tối thiểu của các ống thoát sàn nên là D75.
- Đối với các tuyến ống nhánh dùng để thoát nước rửa, cần đảm bảo có độ dốc đều (trung bình 1~1.5%). Đối với ống nhánh có chiều dài lớn hơn 2 mét, cần lắp đặt ống thông hơi nhánh để tránh tình trạng “e khí”.
- Khi các ống nhánh thoát nước đi qua các phòng ngủ hoặc phòng khách, nên lắp bảo ôn để giảm tiếng ồn.
- Không nên kết nối chung ống thoát nước rửa với ống thoát nước xí để đảm bảo tính riêng biệt và hiệu quả của hệ thống.
Lắp đường ống thoát nước mưa
- Thường thường, mỗi ngôi nhà dân dụng thường có từ 2 đến 3 trục ống để thoát nước mưa từ mái và ban công.
- Không nên kết hợp ống thoát nước mưa và ống thoát nước xí trong cùng một hệ thống.
- Hạn chế việc kết hợp ống thoát nước mưa và ống thoát nước rửa trong cùng một hệ thống thoát nước.
Thử độ kín hệ thống thoát nước
Đóng kín tất cả các đầu chờ và bơm nước vào toàn bộ hệ thống ống thoát nước. Để nước ngâm trong ống trong khoảng 1 ngày, sau đó kiểm tra kỹ để đảm bảo rằng không có sự rò rỉ nào xảy ra tại các kết nối.
Đổ bù chống thấm cổ ống xuyên sàn tại hệ thống cấp thoát nước
Rất nhiều đơn vị thi công thường không chú trọng hoặc thực hiện công việc này không đúng cách, dẫn đến tình trạng sau một thời gian sử dụng khiến nước thấm vào tầng dưới gây ra sự bất tiện không đáng có.
Đổ bù chống thấm cổ ống xuyên sàn tại hệ thống cấp thoát nước
Sau khi hoàn tất việc lắp đặt ống thoát qua sàn, cần thực hiện các bước sau:
- Đối với miệng lỗ qua sàn, sau khi lắp đặt xong, cần thực hiện đục tỉa miệng lỗ và làm sạch kỹ miệng lỗ khoan. Đối với các lỗ đặt chờ, cần đục bỏ ống nhựa đặt chờ nếu có. Tiếp theo, thực hiện ghép cốp và pha đáy ống, sau đó đổ bù cổ ống sử dụng vữa không co hoặc sản phẩm Sika.
- Sau 3 ngày, tiến hành tháo cốp pha và vệ sinh kỹ cả sàn nhà WC bằng các vật liệu chống thấm chuyên biệt.
- Sau khi hoàn tất công việc chống thấm, tiến hành kiểm tra bằng cách ngâm nước thử trong vòng 48 giờ để đảm bảo rằng cả sàn không có dấu hiện thấm nước mới và đáp ứng được yêu cầu chất lượng.
Kiểm tra và chạy thử toàn bộ hệ thống cấp thoát nước
Công việc thi công hệ thống cấp và thoát nước chỉ được xem là hoàn thành sau khi đã thực hiện thành công kiểm tra chạy thử tất cả các thiết bị và đảm bảo rằng chúng đáp ứng đủ tiêu chuẩn.
Kiểm tra kỹ và cho chạy thử hệ thống cấp thoát nước
Cần đảm bảo rằng tất cả các kết nối đã được thực hiện một cách kín đáo, không xuất hiện hiện tượng rò rỉ nước. Áp lực nước khi xả không nên quá thấp hoặc quá cao, đảm bảo rằng nước có thể thoát ra một cách nhanh chóng mà không gây tiếng ồn không mong muốn.
Những lưu ý khi thi công hệ thống cấp thoát nước
Để đảm bảo chất lượng và tuân thủ kỹ thuật trong việc thi công hệ thống cấp và thoát nước, quan trọng phải tuân thủ các quy tắc sau:
- Tránh sử dụng các kết nối phức tạp như nối chữ “T” và chữ “X” trong hệ thống đường ống thoát nước. Các loại kết nối này có thể gây ứ đọng và tắc nghẽn cho nước thải.
- Cần trang bị cửa thăm trong hệ thống ống thoát nước để đảm bảo dễ dàng kiểm tra và làm sạch toàn bộ hệ thống. Việc đặt cửa thăm phải phù hợp với hướng dòng chảy của ống thoát chính, có thể ở bẫy nước hoặc phía đáy ống, và phải dễ tiếp cận.
- Cần trang bị thiết bị vệ sinh như bẫy nước để ngăn mùi khó chịu. Hố ga, bể phốt hoặc bể chứa nước thải cần được thiết kế để đảm bảo kín nước và kín khí, cũng như thông khí đủ.
- Các ống nước thải ngang phải có độ dốc thích hợp để đảm bảo chất lỏng và chất thải rắn có thể dễ dàng thoát ra ngoài.
Những nguyên tắc này giúp đảm bảo an toàn và tránh rủi ro trong quá trình sử dụng hệ thống cấp và thoát nước.
Việc thi công hệ thống cấp thoát nước đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng cơ sở hạ tầng đô thị và bảo vệ môi trường. Quá trình này đòi hỏi kiến thức chuyên môn, kỹ năng kỹ thuật và sự quan tâm đến sức khỏe cộng đồng. Đảm bảo rằng hệ thống cấp thoát nước hoạt động hiệu quả là một phần quan trọng của việc tạo ra một môi trường sống bền vững và lành mạnh cho tất cả mọi người.
